zondag 10 januari 2016

Genealogische puzzel: Vragen rond de letterlap van Wytske Popes uit 1751

Museum Dokkum kocht in 2015 een letterlap die gemaakt is door een meisje uit Noordoost Friesland.
De lap werd gemaakt in 1751 door 'WITSKE POPES OUD 11 IAER'.
Dit is Wytske Popes of Poppes, geboren in Oudwoude/Westergeest.


Op de lap staan de initialen van haar ouders PI en AI;
voorts IP, VP, RP, TP, en EP.
Wie kunnen dat zijn (allemaal patroniem Po(p)pes waarschijnlijk)??

Directeur Ihno Dragt vond zelf een begin op Allefriezen.nl:

Doopboek Hervormde gemeente Oudwoude en Westergeest 22 april 1736
Dopeling: Wytske.
Vader Pope of Poppe Jans en moeder Antje Jans.

Maar waarschijnlijk overleed zij jong want op 4 augustus 1740 wordt weer een Wytske Poppes gedoopt in Oudwoude/Westergeest, met als vader Poppe Jans.
Dit moet de dame van de letterlap zijn! (De J en de I zijn als letter hetzelfde).

Zou dit het huwelijk van de ouders zijn? Trouwregister Hervormde gemeente Buitenpost Lutjepost, 30 november 1721, derde proclamatie. Bruidegom: Poope Jans wonende te Buitenpost. Bruid: Antie Jans wonende te Triemen.

Alleen een vader Poppe Jans wordt genoemd bij de andere dopen:
Op 28 mei 1724 wordt te Buitenpost gedoopt: Fookel (Vookel?).
Op 11 april 1727 wordt te Kollum gedoopt: Janke
Op 19 december 1728 wordt te Kollum gedoopt: Janke
Op 26 juni 1740 te Kollum: Nieske.
Omdat onze Wytske ook rond die tijd gedoopt wordt lijkt de Kollumer Poppe Jans met zijn kinderen af te vallen.

Hoewel Poppe als voornaam logischer lijkt is er wel degelijk in deze contreien sprake van een voornaam met 1 P: Pope. Deze komt voor in de familie die later de naam Hiemstra aanneemt. Zo heb ik in een zijtak van mijn stamboom ook een Reinou Popes Hiemstra, die getrouwd was met Harke Martinus van der Velde. In de praktijk zal Pope of Poppe wel door elkaar gebruikt zijn.

Verdere aanknopingspunten:
Genoemd op 19 februari 1757 als weeskind in de autorisatieboeken van Kollumerland.
Ouders: wijlen Poppe Jans en Aatje Jans. Hij: woonachtig op de Triemen onder Westergeest.
De curatoren zijn dan: Alle Jans en Rienck Wibes, beiden huisman te Oudwoude.
De weeskinderen uit het gezin:
Wijpkjen Poppes oud 23 jaar
Wijtske Poppes 16 jaar (de leeftijd klopt met een geboorte in augustus 1740).

Autorisatieboeken Kollumerland 4 oktober 1735 (Weesboeken):
Poppe Jans, woonachtig op de Triemen, curator
Alle Jans, woonachtig te Oudwoude curator
Wijlen Rommert Feddes, woonachtig te Optwijzel, vader
Wijlen Trijntje Jans, moeder
Focke Rommerts oud 17 jaar weeskind

Mogelijk zijn Trijntje en Alle Jans zuster/broer van vader Po(p)pe Jans.

Bij de Volkstelling van 1744 zien we een Poppe Jans onder Westergeest met 5 personen, maar ook een Pope Jans in Rottevalle en een Poppe Jans in Kollum. Drie (bijna-)naamgenoten dus, dicht bij elkaar in de buurt, waarvan de laatste al eerder lijkt te zijn afgevallen!

Uit de Quotisatiekohieren van 1749 blijkt dat er nog twee naamgenoten Poppe Jans zijn, van wie er eentje in Oudwoude (een sobere arbeider) woont en de andere in Westergeest (een gemene boer)! Dat is dus even opletten geblazen met de genealogie!

Ons lid Reinder Postma heeft in zijn genealogische gegevens het nodige over Poppe Jans en de mannelijke lijnen naar de familie Hiemstra. Daar zit ook een Jan Popes bij die deelnam aan het Kollumer Oproer van 1797 waarover momenteel in Museum Dokkum een interessante tentoonstelling is. De genealogische informatie is echter niet genoeg om alle initialen te ontcijferen, en onzeker is natuurlijk of het wel de gezochte Po(p)pe Jans betreft.

Wie kan ons meer vertellen over de initialen en dus de genealogische puzzel oplossen van de mensen in de familie van Wytske Po(p)pes?
Update: Het lijkt er op dat Wytske en haar zus Wypkjen de naam Dijkstra als familienaam hebben gekregen. Klaas Pera en Piet de Haan vulden nog aan dat Wytske vermoedelijk trouwde met chirurgijn Leendert Johannes Stelwagen, toen ze al 50 jaar was. Uit dat derde huwelijk van Leendert Stelwagen zijn dan ook geen kinderen voortgekomen. Dat Poope Jans en Antie (Aatje) Jans haar ouders zijn, lijkt bevestigd in de overlijdensakte van haar zus Wypkjen Popes Dijkstra, die ongehuwd overlijdt te Kollum op 28-3-1814. De ouders zijn dus wel getraceerd, maar helaas niet de andere initialen op de merklap. Zie verder de volgende link: https://www.genealogieonline.nl/stamboom-helmantel/I19271.php 
Verder is het vreemd dat op 14 december 1798 in Dokkum het overlijden van de vrouw van Stelwagen gemeld wordt met als leeftijd 50 jaar. Dat zou dan niet kloppen met haar geboortejaar 1740. In het origineel staat ook 50 jaar, dus dat is ofwel een verschrijving (i.p.v. 58) ofwel toch een andere Wytske Poppes. We zoeken nog even door! 

Het Victoria&Albert Museum in London heeft ook een Friese letterlap uit 1751 in de collectie. Zo te zien met de initialen van (een echtpaar?) RS en SI en ook een MT.

Geen opmerkingen: