zondag 29 januari 2012

Loden kistplaatjes als genealogische bron

Enige jaren geleden, najaar 2007, hield onze vereniging een bijeenkomst met excursie in Rinsumageest.
In de kerk was een bijzondere uitstalling van loden kistplaatjes. Bij de begrafenis werd er blijkbaar op de doodskisten een loden plaatje bevestigd waarop een inscriptie gezet kon worden. De houten kisten vergaan natuurlijk in de loop der tijd, maar de loden plaatjes niet. Van bijgaande afbeelding bijvoorbeeld: Eelk van Frittema,sterfdatum: 6 september 1638, dochter van Reinier van Frittema en Saapke Pieters van Cammingha; gehuwd met Sieds Scheltes van Tjaarda.

Details van de inscripties zijn inmiddels opgenomen in de database van Hessel de Walle met Friese inscripties tot het jaar 1811. Een prachtige bron voor genealogen trouwens!
Niet alleen de loden plaatjes maar natuurlijk ook de tekst van de grafsteen in de kerk wordt in de database vermeld.
Van Hector van Bouricius is in Leeuwarden zowel een schilderij als een kistplaatje bewaard gebleven die te Leeuwarden werd gevonden bij opgravingen op het Oldehoofster kerkhof, toen de parkeergarage werd gebouwd.
Wilt u eens door onze online verzameling bladeren dan kan dat op ons Flickr-account.

donderdag 26 januari 2012

Gens Nostra januari 2012 met Fries tintje

Het maandblad van de NGV, Gens Nostra, opende zijn editie van januari 2012 met een interessant artikel van de hand van Martha Kist. Het toont een mooie combinatie van archief-speurwerk in online bronnen en het bezoek van fysieke archieven. In Op zoek naar het graf van Haye Johannes Kramer (1798-1838). Een moderne zoektocht naar een zeeman uit het begin van de 19e eeuw wordt beschreven hoe deze Lemster Fries uiteindelijk in de buurt van de Kaapverdische eilanden een zeemansgraf vond. En dat tot op de precieze kaartcoördinaten!
Eerst werd online bij de Memories van Successie van Tresoar gevonden dat hij in 1838 was overleden op het marinefregat Diana. Meer informatie over dit fregat werd gevonden via www.archieven.nl en via www.dekrantvantoen.nl (zoektermen: 1838, fregat Diana). Ook op de site van het Scheepvaartmuseum werd aanvullende info gevonden. Op Maritiem Digitaal staat verder nog een afbeelding.
In de marine-archieven van het Nationaal Archief in Den Haag bleek verder het scheepsjournaal van de Diana bewaard gebleven te zijn. Hierin werd vermeld dat Kramer op 9 oktober 1838 om 9 1/4 uur was overleden. Ook stonden de coordinaten vermeld van de plaats van overlijden op zee en zijn zeemansgraf (zie eerdere link naar Google Maps).

In de rubriek afgebeelde oude foto's in Gens Nostra herkennen we o.a. familie van Anton Musquetier, met 2 prachtige kleurenfoto's van portretschilderijen van zeeman en vice-admiraal Daniel Musquetier en Neeltje Maria Vetter. De schilderijen zijn in 1829 gemaakt door Cornelis Cels en eigendom van het Frans Hals museum te Haarlem.
Ook zijn er mooie oude foto's uit ca. 1860 afgedrukt van het Hindelooper echtpaar Feike Jacobs Kooij en An Draaijer (Syl-Ame, ofwel sluis-grootmoeder) die aan de schutsluis te Hindeloopen woonden.
Huwelijksakte Hindeloopen, 1860
Man   : Feike Jacobs Kooy, oud 22 jaar, geboren te Hindeloopen
Ouders: Jacob Jans Kooy en Trijntje Jacobs de Konck
Vrouw : An Andries Draayer, oud 20 jaar, geboren te Hindeloopen
Ouders: Andries Doedes Draayer en Tietjen Gerbens Fekkes
Datum : 10 juni 1860, akte nr. 4. 
Het januarinummer bevat de volgende artikelen:
- Martha Kist. Op zoek naar het graf van Haye Johannes Kramer (1798-1838) Een moderne zoektocht naar een zeeman in het begin van de 19e eeuw.
- Cor de Graaf. Dat heeft zo'n jongen toch niet nodig, Breuhaus de Groot.
- Hans Wendte. De nakomelingen van soldaat Johan Valentijn Reith (1726-1808)
- Harmen Snel. Overpeinzingen van een archivaris (3) De 'versluierde' doop. Of gewoon falsificatie?
- P.A.T. Miebies. 'Mededelingenrubriek onder verantwoordelijkheid van het Hoofdbestuur.
(hierin o.a. Zilveren speld voor Aad de Fouw, Gilles Bek, Theo Roose, J. Uitenbogaart en W.J. van der Horst-Harkema. Tiende Duitslanddag op 4 febr. en Heraldisch Compendium op Hogenda)
- P. Klaaren. Het portret van ... Feike Jacobs Kooij en An Draaijer
- Paul Harthoorn. Uit het bezit van het NGV-verenigingscentrum: Zijn Laatste brief? Een brief van Pieter Gem (1747-1783), vanuit Kaap de Goede Hoop tijdens zijn tussenstop met de VOC. Hij werd tijdens een opstand van Chinezen aan boord vermoord. Hij was inmiddels luitenant zeeman op het VOC-schip Java.
- Dirk Jan van Werkum. Het portret van ... Abraham Judel Cohen en Sosina Eliazer Rosen
- Ton Hokken. Project Sailing Letters[interview met Nicoline van der Sijs, oproep mee te helpen met het transcriberen van de brieven]
- Cor de Graaf. Rubriek GensData. De website vpnd.nl
- Anton Musquetier. Het portret van Daniel Musquetier en Neeltje Maria Vetter
- L.F. van der Linden. Jaarverslag van de hoofdredacteur van Gens Nostra over 2011 !!!
- Arie Jan Stasse. Bij de kwartierstaat van vaderskant van Hella Haasse (1918-2011)
- Rubriek boekrecensies.
- Rubriek nakomers.
- Anneke Bos-Bliek. Het portret van ... Abraham Stoppels

dinsdag 24 januari 2012

Met de Goddeloaze singel in de kerk

Van onze verslaggever ter plaatse Piet de Haan
Roodkerk, 23 januari 2011, zondagmiddag 15.00.
Parkeren een beetje een probleem en al een lange rij wachtende belangstellenden. Onder de toren van de kerk worden de kaartjes verkocht en vooral geteld  ‘want dat moet van de brandweer dan weten ze hoeveel mensen er binnen zijn’. Maar misschien zijn de kaartjes ook wel nodig om bij brand weer naar buiten te mogen gaan. Het kerkje van Roodkerk is afgeladen vol. Zoals het in een kerk betaamt zal er deze middag uitvoerig over het goddeloze worden gesproken. Niet in een gebruikelijke éénmans uitvoering maar twee sprekers zullen voor een stevige preek van twee uur gaan zorgen. Dominees zijn het niet maar beiden bezitten wel de gave des woords. Ze zullen vertellen over de Goddeloaze Singel. Het oeroude klooster- verbindingspad tussen Drachten en het roemruchte klooster Claercamp bij Rinsumageest en het bûtenfjilt, het gebied rondom de oude singel.

De lichten gaan uit en rasverteller Douwe Kootstra verhaald ‘uit het blote hoofd’ over oude sagen en legenden uit het gebied van de Goddeloaze singel. Douwe laat moeiteloos duivels en dieven voor de preekstoel langs paraderen.
Dan is het de beurt aan oud boswachter Jacob Bijlsma. Hij woont in het goddeloze tolhuis maar maakt met behulp van ‘lichtbeelden’ korte metten met de duisternis. Op het scherm laat hij de pracht en praal van in het bûtenfjilt voorkomende planten en dieren zien. Zo gaan duisternis en licht de gehele middag hand in hand.
Aan het einde gaan de lampen aan en de overwinnaar is zoals het in een kerk betaamt, het licht. Een uiterst tevreden publiek. Het ging er in als de bekende preek in de ouderling. Al met al een prachtige middag maar bij de uitgang wacht toch weer…….. de duisternis

Zoekt u ook eens in de Verhalenbank naar het verhaal van de Goddeloze Singel.
Er is ook een blogartikel: http://wiepkoehoorn.blogspot.com/2011/01/moordverhalen-rond-het-goddeloos.html

zondag 22 januari 2012

Gemeentearchief van Kollumerland mooie bron voor sneupers

Naast het archief voor de provincie Friesland, Tresoar, en het streekarchief in Dokkum voor een deel van Noordoost Friesland (Dongeradelen, Ameland en Schiermonnikoog) hebben enkele omliggende gemeenten ook nog een eigen archief.
Zo is er in Kollum het gemeentearchief van Kollumerland. Ze hebben dus een eigen site maar ook via Fries Archiefnet krijgen we wat meer inzicht in wat dit archief te bieden heeft.
Zo is er een heel aardig fotoarchief van prenten vanaf 1900. Foto's van monumentale gebouwen (Fogelsangstate, Oostenburg), industrie (oa Barkmeijer Stroobos, drukkerij Banda), kerken, molens en luchtfoto's van dorpen.

In het gemeente-archief zijn nu ook al verschillende particuliere archieven opgenomen, zoals o.a.: archief van de Ned. Herv. Gemeente te Augsbuurt, Kollum en Kollumerzwaag 1722-1906 en het archief van dr. F.J.Fokkema te Westergeest 1878-1963.
Belasting-archieven zijn er bv van:
- Lijst van eigenaren (en meiers) van de pondematen land gelegen onder Burum, opgemaakt naar het floreenregister van Kollumerland, 1738. 1 katern.
- Register van huisgezinnen met het aantal personen opgemaakt voor de vrijwillige contributie ingevolge de resolutie van de Staten van Friesland van 14 maart 1739, 1744. 2 katernen.
- Overzicht samengesteld ter voorbereiding van een nieuw dijksfloreenregister van Kollumerland, 1746. 1 katern.
- Ingekomen stukken betreffende het innen van de 50ste penning, 1747-1748. 1 omslag.
- Reststaten, staten houdende opgave van de floreenschatting liggend op de pastorielanden te Kollum, 1747-1749. 1 omslag.
- Proces-verbaal van het nazien der rekeningen in de dorpen Kollum en Oudwoude door de generaal-ontvanger der floreenschattingen, 1748. 1 omslag.
- Stukken houdende een schriftelijke besomming van lands- en dijksflorenen betreffende de dorpen Augsbuurt en Kollum, 1757-1758. 1 omslag.
- Staat van taxatie van huurwaarde van huizen in Kerkebuuren, 1793. 1 stuk.

En wat te denken van het archief van de armenzorg met o.a.:
- Kollumer Loterijboek betreffende de armen- en wezenzorg, 1692. 1 deel
- Koopbrief voor de voogden en voorstanders van het weeshuis te Kollum van vier pondematen grasland bij de Zandwielen onder Kollum afkomstig van jonkheer Epo van Aylva en zijn huisvrouw, 1693. 1 stuk.
- Akte van overeenkomst tussen de armvoogdijen van Burum en Kollum inzake opname van personen in het weeshuis te Kollum, 1739. 1 omslag. N.B. Met twee 19e eeuwse afschriften
- Koopakten voor de armvoogden van Kollum, 1746, 1810. 1 omslag.
- Verkoop van een huis c.a. te Kollum door Jan Wessels onder Burum, 1746.
- Verkoop van een huis c.a. te Kollum door Jetske Jans, e.v. Bote Willems, 1810.
- Verkoop van een huis c.a. te Kollum door Aafke Rinzes wed. v. Jacob Tjebbes, 1810.

Zoekt u voor meer details online via het overzicht op Fries Archiefnet.

Op afspraak kunt u dit archief bezoeken. Telefoon: (0511) 45 88 88. E-mail: gemeente@kollumerland.nl

Kortom, een bron die door velen mogelijk over het hoofd gezien wordt maar verrassende vondsten kan opleveren. Laat het ons weten als u iets moois vindt of een artikel voor De Sneuper wilt insturen!

donderdag 19 januari 2012

Dirk Zijlstra werd Don Diego in Argentinië

De familie Zijlstra, moeder Mientje, Dirk en vader Taeke in 1889 voor vertrek.
Bron:lanacion.com.ar
Toen de Stichting Geslachten Zijlstra nog bestond werd er jaarlijks een boekwerk uitgegeven met zowel genealogieën als verhalen. Zo stond er ook een keer een verhaal in over Emigratie naar Argentinië. Eind jaren 80 van de 19e eeuw heerste grote armoede in Noordoost Friesland. Vele jonge mannen waren werkeloos en zagen de toekomst in hun dorp niet meer zitten.
Toen er dan ook berichten kwamen dat in Argentinië gratis grond te krijgen was en dat de reis er naar toe ook nog gratis was trokken velen uit onze regio de stoute schoenen aan. Een van hen was Dirk of Durk Zijlstra uit Dokkumer Nieuwezijlen (bij Engwierum) die als 10-jarige met zijn ouders Taeke Taekes Zijlstra (gardenier) en Mientje Jans Pors en o.a. zijn broers Hendrikus en Hermanus naar het beloofde land trok. Vanuit de haven van Amsterdam vertrokken zij met de SS Leerdam. Dirk werd als landbouwer en grootgrondbezitter Don Diego Zijlstra, Hendrik werd Don Enrique en Hermanus werd Don German, een ogenschijnlijk forse vooruitgang in aanzien (alleen die prachtige Spaanse namen al).
Don Diego verwerft bekendheid door het medeoprichten van de kolonie Coöperativa Rural Limitada Alfa nabij Tres Arroyos. In 1999 werden zijn memoires gepubliceerd als boek: Cual Ovejas sin Pastor (Als schapen zonder herder), Tres Arroyos: Asociación Amigos del Museo Municipal José A. Mulazzi.

De genealogie van deze familie Zijlstra is gepubliceerd onder de familieletters DJ (Engwierum) in de bekende jaarlijkse Verantwoordingen van de Stichting Geslachten Zijlstra. De voorouders van het gezin van vader Taeke en zoon Diego hebben generaties lang als sluiswachter of sluiswachtersknecht op de Dokkumer Nieuwezijlen gewerkt. Geen wonder dat ze zich Zijlstra (van de sluis) gingen noemen. De oudst bekende voorvader gaat terug op ene Melis Takes uit Nes die rond 1700 huwt aldaar en zeker 5 kinderen kreeg (waarschijnlijk is hij degene die in het Lidmatenboek van Nes vermeld wordt in 1712: Man: Melis Taakes, Vrouw: Jancke Flippes, Woonplaats: Nes.)
Via Paesens komt de familie in Nieuwezijlen terecht met de eerst bekende sluiswachter in de familie: Jan Taekes Zijlstra, mr.timmerman, sluiswachter, gedoopt 30 januari 1763 te Paesens, overleden w.s.1841 (persoonlijk lijkt me deze logischer: Overlijdensakte Weststellingwerf, 1833, Aangiftedatum 15 maart 1833, akte nr. 13, Jan Teekes Zijlstra, overleden 14 maart 1833, 70 jaar, man, Weduwnaar), zoon van Take (Taeke) Melis en Liskje Meinderts.
Trouwt in de Hervormde kerk op 24 februari 1788 te Metslawier Antje Dirks Wybalda, gedoopt 30 maart 1766 Metslawier, overleden 1 oktober 1826 op de Nieuwe Zijlen onder Engwierum.

Vooral in 1889 vertrok een grote groep emigranten, waaronder ook een zus van mijn overgrootvader, Baukje Zijlstra die met Gerrit van der Woud was getrouwd. Hedentendage leven nog nazaten van deze familie in Argentinië onder de verbasterde naam Fanderwud (zie ook het artikel in Sneuper 101).
Uit het gezin van Taeke Taekes Zijlstra en Mientje Jans Pors gingen niet alle kinderen mee naar Argentinië. De oudste broer Take (Taco) Zijlstra trouwde op 8 augustus 1889 te Groningen, terwijl hij sergeant in garnizoen in Groningen was, met Berendine Maria Hemmes. Taco werd geboren op 17 maart 1864 te Dokkumer Nieuwe Zijlen. Tweede broer Jan bleeft ook in Nederland. Hij werd geboren op 25 maart 1867 te Dokkummer Nieuwe Zijlen en overleed op 21 december 1943, en werd begraven te Haren, Gr. Hij huwde Johanna Mulder, geboren 19 september 1869, overleden 18 februari 1956, begr. Haren, Gr.
Zus Anna Justina Zijlstra, geboren 2 maart 1869 te Dokkumer Nieuwe Zijlen, overleed al jong, op 14 maart 1873 te Dokkumer Nieuwe Zijlen.

Er leven nog nazaten van Don Diego Zijlstra in de gereformeerde gemeenschap in Tres Arroyos die nog behoorlijk Nederlands is, zoals beschreven wordt in de scriptie van Jacqueline Kolen uit 2009. Sommige mensen luisteren er zelfs nog dagelijks naar Nederlandse muziek van Marianne Weber en Jantje Smit...
Ons lid Tymen Wierstra onderhoudt een zeer uitgebreide website over Emigratie naar Argentinie, voor als u nog wat meer wilt lezen over de achtergronden van dit fenomeen. Misschien vindt u zelfs nog een verloren familielid in de overzichten met emigranten!

Met dank aan Louis Vosmeijer voor de gegevens van de familie Zijlstra uit de bestanden van de voormalige Stichting Geslachten Zijlstra.

maandag 16 januari 2012

Friese Alba Amicorum in Leidse Universiteitsbibliotheek

Een paar weken geleden was ik in de Universiteitsbibliotheek van Leiden. Deze oudste universiteit van Nederland (1575) had vroeger een redelijk innige band met de Universiteit van Franeker (1585). Ook vond er een regelmatige uitwisseling van professoren plaats. Veel studenten studeerden eerst een tijdje in Franeker of die andere verdwenen universiteit, Harderwijk, om vervolgens af te studeren in Leiden (of bv Oxford, zoals Sixtinus Amama). Sowieso werd er vaak langs diverse universiteiten gereisd en dan werd er op verzoek door studievrienden of gewoon interessante professoren een stukje in het vriendenalbum, het Album Amicorum, geschreven.
Daar zijn nog vrij veel exemplaren van bewaard gebleven. Tresoar heeft een aardige collectie Alba Amicorum, o.a. die van Suffridus Saarda uit 1604 te Franeker. Deze sluit mooi aan op een Album Amicorum van Matthias Franckena uit 1605 te Leiden waarin deels de zelfde scribenten staan. Het bevat 108 bijdragen, voornamelijk ingeschreven door medestudenten en professoren te Franeker (1605-1606), Erfurt (1607), Leiden (1609), Orleans, Angers (1609-1610), Londen en Oxford (1610). Ik heb foto's van het album mogen maken en ons lid Piter van Tuinen is momenteel bezig de inhoud, in het Latijn en 'Nederlands', te bestuderen. Mogelijk leidt dit tot een mooi artikel voor ons verenigingsblad De Sneuper.

Een ander prachtig Album Amicorum in de Leidse UB is die van Sixtus Brunsvelt uit de jaren 1654-1656. Hij studeerde in Franeker en Groningen en was dominee te Joure, Sneek, Harlingen en Leeuwarden, waar hij in 1683 overleed. Wopke Eekhoff moet het album (met ingeplakte bijdragen) ook in bezit hebben gehad, in ieder geval heeft hij er een uitgebreid achtergrondcommentaar over Brunsvelt in geschreven. Er staan 34 bijdragen in uit Franeker, Groningen, Leeuwarden en Leek. Het aardige is dat er ook een Friestalig vers in staat, en wel van Gijsbert Jacobs, beter bekend als Gijsbert Japickx!
Als er iemand belangstelling heeft dit album te transcriberen (veel Latijn), laat het dan even weten!

Een recenter Album Amicorum bij Tresoar is van de Dokkumer Hector Livius van Altena.

Van Franeker is bekend dat er erg veel Hongaren studeerden, er is zelfs een plakkaat in de Franeker binnenstad dat daar aan herinnert. Van de Hongaar Franciscus Pariz Papai is het Album Amicorum uit 1711-1726 bewaard en online ontsloten.
Soms werden er prachtige tekeningen gemaakt in het Album, zelfs in kleur, en vaak werd ook een familiewapen in mooie kleuren achtergelaten bij de heilwens.
De Universiteit van Leiden heeft het Album Amicorum van Janus Dousa zelfs als facsimile opnieuw uitgegeven.

De Koninklijke Bibliotheek heeft maar liefst elf Alba Amicorum van de Friese familie Van Harinxma Thoe Slooten gedigitaliseerd, evenals bladzijden uit Alba Amicorum met bv tekeningen van Rembrandt en Clusius.
Over het Album van de Fries Poppe van Feitsma uit ca 1573 schreef ik al een eerder blogartikel.

Voorwaar een mooie aanvulling op je genealogie als er iemand in je familie is die een dergelijk album bijhield!

vrijdag 13 januari 2012

Bauke van der Pol over Dokkum, VOC en India

Bauke van der Pol toont zijn publicatie De VOC in India
Van onze verslaggever ter plaatse, Henk Aartsma

Bauke van der Pol gaf afgelopen woensdag tijdens de bijeenkomst van Broodje KK in de Posthoorn te Dokkum een lunchlezing over ds. Johannes Canter Visscher, die in opdracht van de V.O.C. in de periode  van 1717 tot 1723 als predikant in Cochin op de Malabarkust van Zuid-India werkte.Uit die periode zijn 37 brieven bewaard gebleven. Van der Pol heeft deze brieven in hedendaags Nederlands vertaalt en samen gebracht in het boek "Mallabaarse brieven" Jacobus (Canter) Visscher is in 1692 in Dokkum geboren, waar zijn vader geneesheer was en tevens voorganger bij de Arminianen. Later woont de familie in Harlingen. Jacobus studeert theologie in Franeker en voltooit zijn studie in Leiden.
Recent heeft Van der Pol ook het boek De VOC in India het licht doen zien, met prachtige afbeeldingen van het Nederlandse erfgoed dat bewaard gebleven is.
Aandachtig publiek bij de lezing

woensdag 11 januari 2012

Werelate en Noordoost-Friesland online

Een van de leden van onze vereniging, Klaas Jansen, heeft een groot deel van zijn genealogische database online gezet via een platform dat werkt volgens het principe van een Wiki (net zoals het bekende Wikipedia). Dit gratis toegankelijke platform heeft als URL www.Werelate.org
Naast zijn eigen gegevens heeft Jansen het initiatief genomen alle huwelijken vanaf 1811 van de gemeente Dongeradeel, waarvan Dokkum tegenwoordig de kern is, online te plaatsen op Werelate. Daarbij worden ook de ouders van het echtpaar meegenomen. Momenteel zijn 1811-1850 en 1923 van Oostdongeradeel ingevoerd. Hulp bij het invoeren van de overige huwelijken en Westdongeradeel/Dokkum is nog steeds welkom!
Nu zult u denken: dat staat toch allemaal al online in de database van Tresoar of AlleFriezen.nl? Wat is dan nog het voordeel van de gegevens op Werelate?
Het grootste voordeel is het leggen van de relaties met andere personen. Bij een zoekopdracht in genoemde online Friese databases krijg je alleen het individuele huwelijk, terwijl bij Werelate de gegevens, daar waar mogelijk, gelijk in het netwerk gekoppeld worden.
Verder is het een gebruiksvriendelijk systeem, waarin je gemakkelijk je eigen stamboom creëert via een upload van een GEDCOM-bestand, de standaard-taal voor genealogische programma's zoals Aldfaer. Onze nieuwe webmaster Jaap-Sip Faber heeft een handleiding voor het uploaden van GEDCOM-bestanden op onze website gezet en tegelijkertijd diverse genealogische programma's voor u op een rijtje gezet.
Het mooie is dat binnen Werelate gelijk gecontroleerd wordt of er mogelijke doublures of connecties zijn, die vervolgens gelinkt kunnen worden. Ook kunnen fouten gecorrigeerd worden door andere bezoekers die met de betreffende persoon bezig zijn en kan degene die de informatie online heeft gezet vervolgens weer zien wie de correctie heeft gemaakt. En daarop kun je automatisch per email alert gemaakt worden.
Door het initiatief van Klaas Jansen en het aanhaken van enkele andere genealogen uit Noordoost Friesland is inmiddels het netwerk van gegevens voor leden van onze vereniging al zeer uitgebreid en daardoor interessant. De kracht van het netwerk ligt natuurlijk ook in de samengevoegde inspanningen van individuele sneupers. Dat voorkomt een potpourri aan gegevens op websites van individuele genealogen die qua lay-out steeds anders zijn en daarnaast vaak in onbruik geraken.
Het systeem van de Wiki voorkomt juist dat zaken dubbel worden ingevoerd of eeuwig incorrect online blijven staan.
Maar goed, je kunt er lang en breed over kletsen, de beste manier om te begrijpen wat het voordeel van een genealogische site als Werelate.org is, is het zelf te bekijken. En mogelijk zelfs een bijdrage te leveren! Mocht je, als (potentieel) Sneuper-lid, nog vragen hebben stuur dan een E-mail naar de helpdesk van onze vereniging.

zaterdag 7 januari 2012

De grootschippersfamilie Tal uit Dokkum

Vele generaties lang heeft de familie Tal uit Dokkum gevaren op de landen rond de Oostzee. Het aardige is dat daardoor in de online Sonttol registers steeds meer informatie over de familie beschikbaar komt.
Al eerder meldde ik eens op dit blog dat Jan Gerrits Tal in 1727 door de beroemde Dokkumer vroedvrouw Catharina Schrader op de wereld werd geholpen.
In de Beeldbank Leeuwarden, waarin de collectie van het Wapenboek Hesman gedigitaliseerd is, komt het familiewapen Tal voor. Het zal niet verbazen dat hier prominent een schip op is afgebeeld. De beschrijving: Tal, Gerrit Jansen: in zilver een zeilend schip van natuurlijke kleur met twee masten, waarvan het zeil van de achterste mast is opgerold, het schip varend op een zee van natuurlijke kleur.
Periode    1708 - 1708
Literatuur: Genealogysk Jierboek 1993, uitg. Fryske Akademy; blz. 73, nr 47.
Geboren te Dokkum en gestorven voor 1681. Gehuwd te Dokkum op 3 november 1664 met Baeffke Claeses. Dokkum, huwelijken 1664
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 3 november 1664
Man       : Gerryt Jansen afkomstig van Dokkum
Vrouw     : Baeffke Clases afkomstig van Kollumerzijl
Opmerking : koopman.
Opvallend is dat het afgebeelde schip met bezaanmast en zijzwaarden een platbodem is, geschikt voor de ondiepe Waddenzee. Het vertoont gelijkenis met de replica van de Wierumer Aak die enkele jaren geleden is nagebouwd en in de winter in Dokkum aan de Diepswal ligt.
De achternaam Tal is weliswaar al ruim voor 1811 gebruikt, lang niet alle vermeldingen in het Sonttol register zijn met deze naam. Grootschipper Gerrit Jans Tal (dit moet de kleinzoon zijn van de gelijknamige grootschipper met het familiewapen) wordt zelfs op heel veel verschillende manieren gespeld en vermeld in de periode 1735-1745: Gerrit Jans, Gerrit Jantzen, Gerrit Jansen Fal (sic!), Gerhard Jansen. En niet alleen vanuit thuishaven Dockum, maar ook Bockum (typfoutje), mogelijk zelfs Worckum, Embden, Groningen, Ameland en Amsterdam. Maar er kan natuurlijk ook sprake van een naamgenoot in dezelfde tijd zijn.
Dokkum, huwelijken 1723
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 17 januari 1723
Man       : Gerrit Jansen Tal afkomstig van Dokkum
Vrouw     : Maike Isaaks afkomstig van Dokkum
De eerder genoemde Jan Gerrits Tal die in 1727 werd geboren is hun zoon. Dat hij ook grootschipper werd bewijst zijn huwelijksinschrijving:
Dokkum, huwelijken 1764
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 1 januari 1764
Man       : Jan Gerryts Tal afkomstig van Dokkum
Vrouw     : Antje Ennes Veldkamp afkomstig van Dokkum
Opmerking : hij is grootschipper.
De vader van Antje was ook grootschipper op de Oostzee, getuige de vele vermeldingen van deze Enne Veltkamp en vele broers of neven, in de Sonttol registers.
Deze Jan Gerryts Tal had een broer Isaac Gerryts Tal (gehuwd met Sijtske Dirks van Helder en toen van beroep kastmaker) die scheepsbeschieter werd en een zus Trijntje, getuige deze doopvermelding bij zoon Gerrijt (in 1766 en 1770 waren ook al, waarschijnlijk jong overleden, jongens met die naam gedoopt): Dopeling: Gerrijt.Geboren op 26 februari 1776 in Dokkum. Gedoopt op 29 februari 1776 in Dokkum. Zoon van Jan Gerrijts Tal en Antje Ennes Veldkamp. Getuige: Trijntje Gerrijts Tal, gehuwd met Eelke Cornelis (Claversma).
In 1800 overlijdt de oude Jan: Dokkum overlijden/begraven 1800. Overleden: Jan Gerryts Tal, oud 70 jaar.
Datum    : 12 mei 1800.

De Amsterdamsche Courant van 15 januari 1780 meldt vanuit London dat het schip de Sibbelina Hillegonda met schipper J.Gerrits Tal is opgebracht.

Het lijkt dat de jonge Jan uit Dokkum is vertrokken want in 1811 is er niemand in Friesland die de achternaam Tal aanneemt. Er is echter een vermelding in het Lidmatenboek Anjum/Oostdongeradeel, 1838:
Jan Hendrik Tal - Op 18 februari 1838 ingekomen van Scheveningen - In juli 1838 vertrokken naar Dokkum. Wat er daarna met hem gebeurd is mij niet duidelijk.

woensdag 4 januari 2012

Gezellige middag met als thema 'Oud Dokkum' in het Bolwerk

Van onze verslaggever ter plaatse, Henk Aartsma
De Lokale Activiteiten Commissie Dokkum organiseerde afgelopen donderdag een middag met als thema 'Oud Dokkum', in het Bolwerk te Dokkum.  
Jan de Jager en Piet de Haan, beiden lid van de HistorischeVereniging Noordoost Friesland waren deze middag aanwezig om de senioren te laten genieten van de oudste film van Dokkum, die in 1923 werd gemaakt, en een fotopresentatie met unieke foto's van de vele bijzondere Dokkumer plekjes die in de loop van de tijd uit het Dokkumer straatbeeld zijn verdwenen.

Piet de Haan ontvangt een bloemetje
Jan de Jager presenteert oude foto's van Dokkum.

maandag 2 januari 2012

Database Ottema-Kingma stichting uitgebreid

Een online bron die nog niet zo bekend is bij Friese sneupers is de database van de Ottema-Kingma stichting (OKS). Hoewel vaak op de achtergrond blijvend is de collectie van de stichting groot en uniek. Wat de stichting in het kort doet: De OKS ving haar werkzaamheden aan in 1955 na het overlijden van notaris Nanne Ottema en heeft tot doel "Het bevorderen van kunst- en cultuurhistorie in Friesland". De OKS heeft ruim 30.000 objecten in haar bezit, welke aan talloze musea en erfgoedinstellingen in Friesland in bruikleen zijn gegeven, waaronder het Princessehof en het Fries Museum in Leeuwarden.
Medio december 2011 is de online database uitgebreid met beschrijvingen en afbeeldingen van de keramische collectie die aan Keramiekmuseum Princessehof in bruikleen is gegeven. Het gaat hier om 14.670 objecten die nu allen tot in detail zijn te bekijken, variërend van Aziatische keramiek tot Nederlands en Fries porselein en aardewerk.
Uiteraard heb ik eens even gekeken wat er van Dokkum in de collectie aanwezig is. In het veld Vervaardiging Plaats voerde ik de plaatsnaam in met o.a. dit resultaat:
Diverse zilveren voorwerpen, waaronder gildelepels en huwelijkslepels. Voor de genealogen is het altijd leuk om te puzzelen van wie de initialen op de lepels zijn.
Zo is een gildelepel uit 1705 van de Dokkumer zilversmid Pieter Jilderda mogelijk van de in dat jaar getrouwde meester schoenmaker Sape Hendriks Banga en Jeltje Baukes
Een lepel met de initialen FR en JA, rond 1740 gemaakt door zilversmid Douwe Snip zou wel eens van het volgende echtpaar kunnen zijn: Feike Ronner en Janke Arjens. Zij trouwden in 1745.

Gaat u zelf ook eens sneupen in de online collectie van de Ottema-Kingma stichting, en laat ons weten als u wat moois vindt.